Dnia 10.05.2018 odbyła się już VI Debata: „Ocenianie – niekończąca się historia”. W poprzednich latach debatowaliśmy o naszej szkole tworząc jej profil w postaci mapy, rozmawialiśmy razem z uczniami, rodzicami i nauczycielami o współpracy z rodzicami, zastanawialiśmy się nad tym jaka jest nasza szkoła, co w niej cenimy, co chcielibyśmy zmienić, wypracowaliśmy Nasz Kodeks Wartości i Zasady Komunikacji Między Nami. Jako Szkoła Promująca Zdrowie wprowadzamy do codziennej praktyki współdecydowanie uczniów i rodziców. Decyzje i ważne dokumenty są konsultowane zarówno z dziećmi, młodzieżą jak i przedstawicielami rodziców i kadry pedagogicznej.

Demokracja w szkole nie oznacza przejęcia władzy przez uczniów, ale szacunek, rozmowę i wspólną odpowiedzialność nauczycieli, dyrekcji, uczniów i rodziców za wszystkie ważne sprawy, które dzieją się w placówce.

Debatowanie jest okazją do wspólnego namysłu uczniów i nauczycieli nad najważniejszymi problemami szkoły i możliwymi ich rozwiązaniami.

Dzisiaj przedstawiciele całej społeczności mieli realny wpływ na to co się działo. Głos każdego był równy i każdy mógł się wypowiedzieć, a co najważniejsze – wspólnie wypracowane wnioski są  wiążące dla wszystkich stron.

Problem oceniania jest złożonym procesem, w którym bezpośrednio dotyka się drugiej osoby. Zbudowanie Szkolnego Systemu Oceniania jest zadaniem trudnym, złożonym, odpowiedzialnym i wymaga czasu.

Mały Książę mawiał:

„ dorośli są zakochani w cyfrach. Jeśli opowiadacie im o nowym przyjacielu, nigdy nie spytają o rzeczy najważniejsze: Jaki jest dźwięk jego głosu? W co lubi się bawić? Czy zbiera motyle? Oni spytają was: Ile ma lat? Ilu ma braci? Ile waży? Ile zarabia jego ojciec? Wówczas dopiero sądzą, że coś wiedzą o waszym przyjacielu(…)

( Saint- Exupery, 1981, s.17).

Prowadząca debatę – dyrektor szkoły, rozpoczęła wspólną dyskusję, zadając pytania:

Co to jest ocena szkolna? Co rozumiemy przez ocenianie? Po co oceniamy uczniów?

Jakie są korzystne i niekorzystne strony  oceniania w szkole?

Co sądzisz o ocenianiu w naszej szkole?

Przedstawiła także wyniki sondy na temat oceniania poprowadzonej wcześniej przez samorząd uczniowski. Zapoznała zebranych z porządkiem debaty i zasadami, których należy przestrzegać.

Następnie rodzice, uczniowie i nauczyciele udali się na warsztaty prowadzone przez: Iwonę Sochę, Agnieszkę Kęsik-Byber, Patrycje Biegańską – Stawicką, Małgorzatę Mierzwińską i Joannę Pichlak.

Poszczególne grupy wyłoniły swoich liderów, podzieliły się na 4 zespoły pracując nad następującymi zagadnieniami: mocne strony w ocenianiu przedmiotowym i opisowym, słabe strony w ocenianiu przedmiotowym i opisowym, mocne strony w ocenianiu zachowania, słabe strony w ocenianiu zachowania. Każdy z zespołów zapisywał na plakacie swoje wnioski, członkowie zespołu wymienili się plakatami i uzupełnili spostrzeżenia innych, swoimi uwagami. Moderatorzy i wybrani liderzy podsumowali pracę grupy.

Później w panelu dyskusyjnym poszczególne grupy przedstawiły swoje wnioski i rekomendacje.

Określono mocne i słabe strony dotychczasowego systemu oceniania w szkole, zawnioskowano o jego modyfikację.

Nauczyciele wśród mocnych stron systemu oceniania zachowania wymienili: motywowanie uczniów do autorefleksji i samokontroli, uświadamianie uczniom ich mocnych stron, rozwijanie kultury osobistej i języka, uspołecznienie, współdziałanie w grupie, uczenie zasad zachowania, informacja zwrotna dla rodzica i ucznia. Wśród słabych stron oceny zachowania: ocena zachowania nie dla wszystkich uczniów ma znaczenie, zbyt mała skala ocen, zbyt ogólne kryteria, ocena ta jest przyjmowana jako ocena człowieka, a jest w rzeczywistości oceną jego postępowania.

Rodzice wśród mocnych stron oceny zachowania wymienili: indywidualne podejście do ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, uwzględnienie jego indywidualnych cech, współpraca wychowawców z uczniami i innymi nauczycielami przy wystawianiu oceny dzieciom.

Za słabe strony oceniania zachowanie rodzice uznali: zachowanie ucznia nie powinno mieć wpływu na ocenę z przedmiotu, nie zawsze wystawiona ocena zachowania uwzględnia indywidualność ucznia i jego osobowość, ocena wyjściowa zachowania powinna zaczynać się od oceny dobrej a nie poprawnej, „zaszufladkowanie” niektórych uczniów – brak szansy na zmianę oceny z gorszej na lepszą, czasami uczeń za dane przewinienie jest karany dwukrotnie, więcej konsekwencji do uczniów łamiących regulamin.

Natomiast uczniowie tak podsumowali mocne strony oceniania zachowania: samoocena zachowania, nauczyciele mobilizują nas do poprawy zachowania, ostatni głos ma wychowawca, który zna nas najlepiej, znamy kryteria i wiemy jakie poniesiemy konsekwencje, ocena koleżeńska, możliwość wykazania się w ramach poprawy, każdy nauczyciel uczący ucznia ma prawo zaproponować swoją ocenę. Wśród słabych stron uczniowie wymienili: nieobiektywność, przypisywanie uczniom „łatki” po pierwszym przewinieniu, nie wszyscy wierzą w możliwości ucznia, zauważono brak możliwości wyrażania siebie poprzez wygląd (oczywiście w granicach przyzwoitości – dodali uczniowie).

Mocne strony oceniania przedmiotowego w tym opisowego:

Nauczyciele: wagi ocen, ocena cząstkowa ułatwia skonstruowanie oceny opisowej, stosowanie elementów oceniania kształtującego – celów dla ucznia, kryteriów, informacji zwrotnej, oceny koleżeńskiej, samooceny, mobilizowanie do wydajniejszej i efektywniejszej pracy, średnia ocen decyduje o ocenie końcowej, indywidualne ocenianie z uwzględnieniem możliwości konkretnego ucznia.

Rodzice: indywidualizacja oceniania w klasach 1-3, różne możliwości zdobywania ocen np. za 3 plusy piątka, informowanie uczniów o stopniu opanowania wiedzy z danego działu, przestrzeganie zaleceń Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, dodatkowe zajęcia wyrównujące braki, możliwość poprawy oceny, e-dziennik

Uczniowie: dyslektycy są sprawiedliwie oceniani, dla słabszych są zajęcia wyrównawcze, za udział w konkursach, zawodach dobra ocena z przedmiotu, średnia jest sumowana z dwóch semestrów, docenianie wkładu w naukę

Słabe strony oceniania w tym opisowego:

Nauczyciele: wieloznaczność informacji w ocenie opisowej, ogólnikowość na poziomie rozszerzonych umiejętności, mało miejsca na świadectwie na napisanie pełnej oceny o uczniu w klasach 1-3, brak ocen celujących za kartkówki, uczenie się uczniów dla oceny nie dla wiedzy i umiejętności, zaspakajanie ambicji rodziców, ocena sumująca nie jest wykładnikiem wiedzy i umiejętności, zbyt wysoka średnia na ocenę celującą, nie ma możliwości wystawienia szóstki, kiedy uczeń nie zdobędzie odpowiedniej średniej

Rodzice: poprawiana ocena nie jest anulowana, ma to wpływ na ocenę semestralną, kartkówki mają skalę ocen bez szóstki, nie wszystkie dzieci są jednakowo oceniane na przedmiotach artystycznych, nie wszyscy nauczyciele stawiają przy ocenie bieżącej plusy i minusy, nie zawsze ocena opisowa zawiera wskazówki dla rodzica jak postępować z dzieckiem dalej, nieprzestrzeganie regulaminu, kiedy dziecko wraca po dłuższej nieobecności

Uczniowie: nie zawsze istnieje możliwość poprawy oceny, brak możliwości otrzymania oceny celującej za 100% na kartkówce, poprawiana ocena nie jest anulowana tylko liczona do średniej, przeprowadzanie sprawdzianów niezgodnie z ustaleniami w e-dzienniku, nieodpowiednia waga do wykonanej pracy, nie wszyscy nauczyciele stosują w ocenianiu testów zasady ustalone w regulaminie.

Po dyskusji prowadząca podziękowała uczestnikom debaty, zwróciła uwagę, że szkoła jest nie tylko placówką dydaktyczną, w której zdobywa się wiedzę, umiejętności i oceny, ale także miejscem, gdzie dzieci i młodzi ludzie wchodzą w relacje interpersonalne, uczą się funkcjonować w związkach, nawiązywać przyjaźnie, funkcjonować w grupie.  Dla dobrego funkcjonowania w szkole niezwykle ważny jest „kapitał” wyniesiony z domu. To rodzina jest pierwszym środowiskiem, w którym kształtują się nasze wartości, postawy, skąd otrzymujemy kierunkowskazy. Uczniowie powinni planować swoją naukę i brać odpowiedzialność za własne uczenie się. Nauczyciele i rodzice winni młodych ludzi wspierać, słuchać ich i rozumieć oraz od nich wymagać.

Na koniec zebrani ustalili: Co jest najbardziej pilne do zmiany? Jakie działania podejmiemy? Czym się zajmiemy? Wśród przyklejanych na żółtych karteczkach wypowiedzi znalazły się m.in.:

Konsekwencja w działaniu rodziców i nauczycieli wobec uczniów łamiących przyjęte normy, jednolite działanie w procesie wychowawczo-dydaktycznym rodziców i nauczycieli, rozmawiać, wspierać uczniów i motywować, rodzice muszą wziąć odpowiedzialność za swoje dziecko, poprawiana ocena nie powinna być brana pod uwagę, gorszą powinno się anulować, utrzymać plusy i minusy w ocenianiu bieżącym, konsekwentne przestrzeganie zapisów w regulaminie oceniania, częściej oceniać zachowanie uczniów, nie tylko na semestr, więcej zajęć dodatkowych z przedmiotów ścisłych, ważna jest współpraca rodziców z nauczycielami, potrzebna jest konstruktywna dyskusja i dialog dla pozytywnej zmiany dla dobra dziecka, każdy człowiek jest dobry – uczniom trzeba zawsze dać szansę i motywować do rozwoju osobistego. Zwrócono także uwagę, żeby na kolejnej debacie była szersza reprezentacja uczniów o różnych poglądach.

Do końca roku szkolnego dyrekcja szkoły powoła zespól nauczycieli do modyfikacji systemu oceniania zgodnie z wnioskami zgłoszonymi na debacie. Potem nauczyciele spotkają się z przedstawicielami rodziców i uczniów. Na zebraniach w nowym roku szkolnym rodzice zostaną zapoznani z propozycją zmodyfikowanego systemu oceniania, a uczniowie na lekcjach z wychowawcą.

Współdecydowanie ma sens wtedy, kiedy idzie za nim wola dzielenia się odpowiedzialnością za podjęte decyzje. Musi o tym pamiętać cała społeczność szkolna.